Pierwsze objawy nieprawidłowego funkcjonowania turbosprężarki są nie tylko słyszalne i zauważalne przez kierowców, ale najczęściej również odczuwalne. Ich bagatelizowanie uniemożliwia podjęcie odpowiednich działań diagnostycznych na czas. Użytkownicy nowoczesnych pojazdów nadal zbyt rzadko zadają sobie pytanie o to, jak rozpoznać uszkodzenie turbosprężarki. Wiedza ta pozwala natomiast zapobiegać jej krytycznym awariom unieruchamiającym pojazd nawet na dłuższy czas. W przypadku, gdy turbina ulegnie zniszczeniu, możliwa jest zazwyczaj jej regeneracja. Niekiedy jednak jej stan techniczny jest na tyle zły, że wymiana komponentów staje się niemożliwa lub nieopłacalna. Jedynym rozwiązaniem tej sytuacji jest kosztowna wymiana całej turbosprężarki na nową.
O tym, jak rozpoznać uszkodzenie turbosprężarki, powinien wiedzieć każdy kierowca użytkujący pojazd wyposażony w ten podzespół. Choć jest ona stosunkowo trwałym urządzeniem, w łatwy sposób można przyczynić się zarówno do ograniczenia, jak i wydłużenia jej żywotności. By móc długotrwale pracować w niezwykle niekorzystnych warunkach, potrzebuje ona jednak podejmowanych przez kierowców środków ostrożności. Konieczna jest nie tylko ich dbałość o odpowiedni styl jazdy, ale również dobry stan techniczny pojazdu i wrażliwość na pierwsze objawy nieprawidłowej pracy części. Niepokojące symptomy zwiastujące jej uszkodzenie najczęściej dotyczą obniżenia mocy silnika pojazdu i wytwarzania ciemnych, białych lub niebieskich spalin. Nie należy ich bagatelizować, ale przedstawić specjalistom, którzy samodzielnie zajmują się diagnostyką stanu technicznego turbiny. W tym celu konieczne jest jednak jej zdemontowanie z pojazdu.
Jak rozpoznać uszkodzenie turbosprężarki?
Użytkownicy, którzy wiedzą, jak rozpoznać uszkodzenie turbosprężarki, zmagają się zwykle wyłącznie z jej niegroźnymi awariami. Odpowiadając na pierwsze objawy nieprawidłowości, nie doprowadzają bowiem do występowania złożonych usterek, często uniemożliwiających dalsze użytkowanie pojazdu. Jazda z uszkodzoną turbosprężarką jest możliwa, ale niezalecana. Bagatelizowanie nieprawidłowości dostrzegalnych i odczuwalnych w pracy silnika może doprowadzić do wystąpienia na drodze niebezpiecznych sytuacji. Najczęstszymi z nich jest zwiększenie ciśnienia doładowania ponad dopuszczalny, bezpieczny poziom oraz rozbieganie się silnika.
Czujność kierowców powinny wzbudzać przede wszystkim takie objawy jak: spadek mocy silnika, ubytek oleju, niebieski, biały lub czarny dym z rury wydechowej, gwizd, świst, słyszalny głównie podczas przyspieszania, zapach spalonego oleju. Objawy awarii turbiny są łatwo dostrzegalne nawet przez niedoświadczonych kierowców. Nie trzeba zatem posiadać wiedzy z zakresu działania turbiny i funkcjonowania tego podzespołu, by zauważyć, że coś złego dzieje się pod maską samochodu. Odczuwalny spadek mocy silnika jest jednym z objawów, który kierowcy opisują jako najbardziej odczuwalny. Pojazd traci swoje dotychczasowe możliwości, a jazda nim staje się niewygodna, uciążliwa i mało dynamiczna.
Najczęstsze przyczyny awarii turbosprężarek można znacznie ograniczyć głównie poprzez stosowanie się do kilku prostych zaleceń. Dotyczą one przede wszystkim odpowiedniego stylu jazdy podejmowanego przez kierowców. W codziennej jeździe samochodem wyposażonym w turbosprężarkę należy bowiem unikać wkraczania silnika na wysokie obroty tuż po jego uruchomieniu. Konieczne jest rozgrzanie oleju, który znajduje się w układzie, by zapewnić jego odpowiednie właściwości smarujące. Po zakończeniu podróży należy ponadto pozostawić pracę silnika na jałowym biegu przynajmniej przez 1-1,5 minuty. Dzięki temu schładza się turbosprężarkę i hamuje wymagającą pracę wirnika. Aby uniknąć usterek, kierowca powinien również pamiętać o okresowej wymianie filtrów, oleju i kontroli poziomu ogólnej sprawności technicznej pojazdu.
Kto i jak pomaga w diagnostyce?
Wiedząc, jak jeździć samochodem z turbosprężarką oraz zdając sobie sprawę z powagi pierwszych objawów jej usterki, zwykle można cieszyć się jej długotrwałą żywotnością oraz relatywnie niedrogą regeneracją, jeżeli awaria już wystąpi. Niekiedy jednak konieczna jest diagnostyka jej stanu technicznego, naprawa, a nawet wymiana. Zużycie elementu zależy nie tylko od działań podejmowanych przez kierowcę, ale również parametrów technicznych turbosprężarki, jej wytrzymałości i warunków, w jakich pracuje. Zatem jak działa turbosprężarka? Napędzają ją gazy wylotowe silnika spalinowego. Przepływają one przez wirnik turbiny, którego ruch przekazywany jest następnie do drugiego elementu – wirnika sprężarki. Następnie sprężone powietrze wpada za pośrednictwem układu dolotowego do silnika, dzięki czemu następuje zwiększenie jego mocy.
Jak rozpoznać uszkodzenie turbosprężarki? W diagnostyce stanu technicznego i ewentualnych usterek turbiny pomagają specjaliści w profesjonalnych punktach serwisowych. Przedstawiają oni również swoim klientom podstawowe informacje na temat tego, jak dbać o turbosprężarkę, by przedłużyć jej funkcjonalność. Podstawowe objawy awarii tego podzespołu mogą dotyczyć różnorodnych uszkodzeń. Tylko doświadczone oko profesjonalisty jest w stanie ocenić ich szczegółową skalę i umiejscowienie. W tym celu demontują turbinę z samochodu, a następnie rozkładają jej poszczególne części. Wszystkie z nich dokładnie oczyszcza się z zabrudzeń, a niektóre nawet piaskuje. Dopiero wtedy część nieprawidłowości staje się dobrze widoczna i możliwa do zlokalizowania.
Niepokojące odgłosy spod maski
Czasami kierowcy uskarżają się na słyszalny gwizd, świst, który dowolnie zmienia swoje natężenie. Jest to najczęściej objaw wielu problemów możliwych do zlokalizowania wyłącznie przez serwisanta. Może on bowiem świadczyć zarówno o błędzie w pracy koła kompresji, jak i rozważeniu się wirnika turbiny. Czasami w ten sposób objawia się również zużycie intercoolera, nieszczelność układów, przepuszczanie gazów spalinowych. Objaw ten może ponadto powodować przechodzenie silnika w tryb awaryjny, celem oszczędności jego mocy.
Zwiększone zadymienie spalin
Czarne zabarwienie gazów spalinowych opuszczających układ wydechowy pojazdu może świadczyć o zbyt bogatej mieszance paliwowej, powstałej wskutek niekompletnego procesu spalania paliwa. W konsekwencji awarii turbosprężarki może dojść do podawania zbyt małej ilości powietrza do komory spalania. Inną przyczyną tej dolegliwości może być również awaria układu cyrkulacji spalin, zużycie filtrów lub wtryskiwaczy.
Obecność niebieskiego dymu świadczy o tym, że w układzie dochodzi do spalania oleju silnikowego. Mogło dojść zatem do rozszczelnienia układu wirującego (od strony kompresji). W takim przypadku płyn przez intercooler dostaje się do komory spalania. Jeżeli kierowca zauważy ten objaw w swoim pojeździe, powinien również skontrolować uszczelki zaworów, które mogły ulec zużyciu.
Naprawa czy wymiana?
O tym, kiedy warto wykonać regenerację turbosprężarki, klient powinien zadecydować po dokładnej diagnostyce stanu technicznego części i konsultacji z mechanikiem. Nie zawsze awarie są na tyle poważne, że konieczna jest wymiana całego podzespołu na całkowicie nowy. Zwykle w celu przywrócenia turbosprężarce sprawności wystarcza jej regeneracja, czyli wieloetapowy proces naprawczy. Przeprowadzają go w serwisach i zakładach mechanicznych doświadczeni pracownicy. Na czym polega regeneracja turbosprężarki? Składa się ona z kilku elementów następujących po sobie w ścisłej kolejności. Po diagnostyce następuje wymiana zużytych lub zniszczonych komponentów podzespołu na nowe i oryginalne. Ich montaż przebiega w sterylnych warunkach. Następnie układ wirujący turbosprężarki wyważa się, a całą część poddaje skrupulatnym testom jakości. Dzięki temu klient zyskuje gwarancję, że regenerowana turbina odpowiada swoją jakością i uzyskanymi podczas testów parametrami nowo zakupionym częściom.
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile trwa regeneracja turbosprężarki. Zwykle proces ten zajmuje fachowcom od 24 do 48 godzin od momentu zdemontowania części z pojazdu lub jej przyjęcia w siedzibie firmy wraz ze zleceniem prac naprawczych. Samodzielna wymiana turbosprężarki w warunkach domowych jest możliwa, wymaga jednak pewnej wiedzy i umiejętności. W celu bezpiecznego i profesjonalnego wykonania tej usługi zalecamy kontakt ze specjalistami.
Co się opłaca – naprawa turbosprężarki a koszt nowej turbiny
Klientów zastanawia również to, ile wytrzymuje turbosprężarka po regeneracji. Ich wytrzymałość niczym nie różni się od fabrycznie nowych odpowiedników. Zregenerowana turbina otrzymuje bowiem oryginalne elementy. Zwykle naprawione turbo jest w stanie działać przynajmniej przez kilkaset tysięcy kilometrów.
Naprawa turbosprężarki a koszt nowej turbiny – ta zależność wpływa głównie na ostateczną decyzję podejmowaną przez klientów. Zwykle najbardziej opłaca się podjęcie procesu naprawczego w stosunku do zużytej części. Koszt takiego działania najczęściej nie przekracza bowiem kilkuset złotych (wraz z użytymi częściami i ich montażem w podzespole). Cena nowej turbosprężarki, zależnie od jej wymaganego modelu, wynosi nawet kilka tysięcy złotych.
